S'Aou de Casteddu presentat s'aplicatzione mòbile

de Lisandru Beccu

Deretos Aou Casteddu. Url imàgine

Custu mangianu in Casteddu, in su policlìnicu Duìliu Casula, su diretore generale Giorgi Sorrentino, su responsàbile de sos sistemas informativos de s'Aou Andria Casanova e sos responsàbiles de s'àrea Tim Giulio Verlicchi e Giuanne Sulas, ant presentadu s'aplicatzione mòbile de s'Azienda ospidalera universitària de Casteddu.

Un'aina informàtica chi permitit a sos utentes, petzi cun una paja de incarcadas, de prenotare sas vìsitas in lìnia, de iscarrigare sos refertos, de controllare sas coas in sa sala de emergèntzias. In su benidore at a èssere possìbile fintzas a iscarrigare sas radiografias, sas ecografias, sas tac e sas risonàntzias. S'aplicatzione mòbile est giai a disponimentu, in donu, in s'App store e in su Google play. «Est una manera – at naradu Sorrentino – de acostiare sos patzientes a sos servìtzios ma sena los costrìnghere a nch'andare a s'ospidale cando non b'at bisòngiu».

Acordu in s'Opec pro aumentare su preju de su petròliu

de Lisandru Beccu

In sas dies imbenientes, in sas bulletas e in sos impiantos de distributzione de carburante, amus a pòdere bìdere s'efetu de sas limitatziones a sa produtzione de su petròliu detzisa dae s'Opec. Su preju, a su barile chi in su mese de ghennàrgiu nche fiat caladu a 27 dòllaros, nch'est pigadu a prus de 48 dòllaros a pustis de s'interventu de s'organizatzione.

S'Aràbia saudita at a renuntziare a 500mìgia bariles sa die, in manera chi su totale de sos produtores mènguet finas a 32,5 milliones de bariles sa die. S'Iran, imbetzes, at atzetadu de mantènnere sa produtzione sua a 3,7 milliones de bariles, imbetzes de nche la pigare a 4 milliones.

Mercados finantziàrios prus cuntentos e butzacas de sos consumadores prus pagu. In sas dies imbenientes isetemus·nos carchi aumentu.

Trenos: 24 oras de isciòperu cras dae sas noe de sero

de Lisandru Beccu

At a cumintzare cras sero a sas noe s'isciòperu de 24 oras chi pertocat unas cantas siglas sindacales autònomas. «Sa protesta – ant comunicadu sas ferrovias de s'istadu – at a acabbare chenàbura 30 de cabudanni a sa matessi ora».

Pro sos trenos regionales, sos ùnicos chi sunt in servìtziu in Sardigna, ant a èssere garantidas sas cursas essentziales dae sas 6:00 a sas 9:00 e dae sas 18:00 a sas 21:00. In su situ trenitalia.com s'at a pòdere controllare sa situatzione de sa tzirculatzione e sas informatziones pro sos viagiadores.

Casteddu-Sampdoria 2-1 | Sa Crònaca

de Lisandru Beccu

Su Casteddu, a pustis de sa trasferta contra a sa Juventus tenet bisòngiu de tres puntos pro si nch'istesiare dae sa zona caente de sa classìfica. Sa Sampdoria imbetzes at pèrdidu sas ùrtimas tres partidas e cheret furriare issa puru conca a sos tres puntos.

Cummotzione, istòria e atualidade in s'ammentu de Giuanne Frantziscu Pintore

de Mamaliu Pibesa

Santu Sparau, una de sas biddas chi at signadu sa vida de su giornalista sardu, at retzidu amigos, cumpàngios e chie, a pustis, at imparadu a lu connòschere leghende sos libros suos.

Anti-Corbyn a manos iscutas, "Jez su ruju" cunfirmadu a sa ghia de sos laburistas

de Màuru Piredda

Deretos Socialist appeal. Url imàgine

S'annùntziu ufitziale in Liverpool, sa tzitade chi in sos annos 80 s'est atrivida a disafiare in su matessi tempus a Margareth Tatcher e a sa dereta laburista de Neil Kinnock: Jeremy Corby sighit a èssere sa ghia de su partidu gràtzias a 313mìgia votos contra a sos 193mìgia otènnidos dae Owen Smith. Vitòria intre sos iscritos, intre sos sustenidores registrados e intre sos afiliados sindacales cun una pertzentuale prus arta de sa chi aiat pigadu in su 2015 (61,8%, est a nàrrere +2,3%). Semper cuntestadu dae sos blairistas e dae sos àteros oponidores, Corbyn aiat retzidu paritzas crìticas a pustis de su referendum pro sa Brexit: unu casus belli impreadu dae chie cheriat serrare sa parèntesi sotzialista in su cursu de su partidu. Non sunt mancadas sas espulsiones de sos sustenidores de "Jez su ruju" dae banda de sa burocratzia laburista, prus chi non contrària a sa furriada a manca comintzada in s'istiu de s'annu coladu. Una purga mera e sìnchera, che a sa chi aiat interessadu sa manca interna de Liverpool 30 annos a como, contra a chie s'atriviat a cumpartzire messàgios no agradèssidos in sas retes sotziales. A bìdere istemus, dae como in susu, si su partidu intreu s'at a unire a inghìriu de Corbyn conca a su disafiu eletorale contra a sos cunservadores de Theresa May, o si b'at a àere partziduras.

Iua, sa politzia ochiet tres afroamericanos. Tudafogu in Charlotte

de Màuru Piredda

Protestas in Charlotte. Deretos Ansa/Epa

Baltimora, Tulsa, Charlotte. Topònimos de tzitades addae de s'Atlànticu chi, in sas oras coladas, nch'ant prenadu sas colunnas de sos giornales pro tres acontèssidas chi, in sos Istados unidos, sunt oramai sa norma: sa morte de afroamericanos cajonada dae sos agentes de politzia. In sa tzitade de su Maryland, Tawon Boyd (21 annos) s'est rèndidu a pustis de unas cantas dies de agonia. Sos politzotos, mancari disarmadu, l'aiant immobilizadu assachiende·lu una bia cròmpidos a domo sua. «Cumportamentos istranos», custa sa motivatzione de s'irrutzione a pustis de àere retzidu una cramada. In s'Oklahoma a Terence Crutcher, disarmadu issu puru e manos in su gatzile, l'ant mortu, isparende·lu, in s'ìnteri chi lu fiant compidende. «B'at prus pregontas chi non rispostas» est imbetzes su cummentu de sa famìlia Scott a pustis de àere bidu su vìdeu in ue Keith Lamon, fìgiu issoro, ruet a terra segudadu da unos cantos corfos de pistola. Sos manifestantes, a chèntinas in sas carreras e in sas pratzas de Charlotte (dae tres dies) pedint sa difusione pùblica de sos filmados. Su sìndigu at decretadu su tudafogu.

Aeroportos: s'Alighera nche perdet su 19,3% de sos passigeris

de Lisandru Beccu

In sas istatìsticas bogadas a campu dae Assoaeroporti (Assòtziu italianu gestores de aeroportos) dae su mese de ghennàrgiu a su mese de austu, s'aeroportu aligheresu resurtat unu de sos peus in Itàlia.

Juventus-Casteddu 4-0 | Sa Crònaca

de Lisandru Beccu

Partida difìtzile oe in su Juventus Stadium. Sos campiones de Itàlia in càrriga cherent torrare a cumandare sa classìfica a pustis de sa derrota contra a s'Inter de domìniga. A s'àtera ala su Casteddu devet cunfirmare su momentu bonu, cunsiderende finamentas chi non sunt custas sas partidas de bìnchere pro conchistare sa permanèntzia in Sèrie A. Ma si carchi puntigheddu arribat est semper su bene bènnidu.

Ministèriu de sa Salude, fertilidade creativa cumpromìtida

de Màuru Piredda

Url imàgine

Nudda. Non bi nd'at. Su ministèriu de sa Salude bi la sighit cun su messàgiu suo fartosu e dannàrgiu. In sa coberta de un'opùsculu pro su Fertility day de cras b'at duas imàgines postas una in subra de s'àtera. In artu bator pitzocos de ratza ariana (gosi si narait unu tempu e gosi si sighit a nàrrere in unos cantos ambienteddos), ispigru de unu mundu fatu de «abitùdines bonas» che a garantzia pro una reprodutzione segura e sulena. In bassu unu nieddu, una pitzoca cannonende, un'àtera cun su bong e unu giòvanu chi a calaìgiu si bidet. E una fràsia chi annanghet pane a brou: «sos “cumpàngios” malos de nche lassare a banda». S'imàgine de suta – est cosa chi leghimus in Valigia Blu – arribat dae una campagna fata in Arizona contra a s'eroina. Ma totu cantos (forsis francu sa tzia chi in medas mentovant e chi aiat bidu unu giòvanu «cun su spinello atacadu a su bratzu») ischimus chi cartinas e bong serbint a àteru. Pagu male. Ca su peus nch'est in sa fotografia de sas «abitudines bonas». Semper in Valigia Blu (Zeus los bardiet) leghimus chi sas caras de sos pitzocos prontos a procreare las podimus agatare in una campagna publitzitària in contu de dentes rutos e prontos a èssere cambiados. Ma a cambiare agentzia publitzitària meda bi cheret? O a issos etotu li naschet?

Frantza: culleras, furchetas e gorteddos de plàstica finas a su 2020

de Màuru Piredda

Deretos Tpi. Url imàgine

Bator annos pro s'adeguare. Est custu su tempus chi su guvernu frantzesu, aprovende unu disinnu de lege pro sa «transitzione energètica» e sa «crèschida birde», at impostu a sos produtores de pratos, tassas, furchetas e culleras de plàstica. Dae su 2020 su divietu at a èssere totale e, dae tando, at a èssere possìbile prodùere petzi trastes biodegradàbiles, a tales chi potzant èssere compostados. Favorèvoles sos ambientalistas chi, in custu disinnu, bident unu resurtu de sa cunferèntzia parigina "Cop21". Ma b'at chie narat chi nono. S'assòtziu Pack2Go Europe, chi aunit sos produtores de imballàgios, diat chèrrere chi s'Ue intervèngiat contra a su paisu membru pro impèigos a sa «tzirculatzione lìbera de sas mercantzias». Pro su segretàriu generale Eamonn Bates non bi diat dèvere àere nemmancu garantzias pro s'ambiente ca nât chi, cun sa còntiga de sa biodegradabilidade, sa gente nch'at a imbolare totu peri sos sartos.

Eletziones legislativas in Rùssia, afluèntzia suta de su 50%. A Rùssia unida su 75% de sos iscrannos

de Màuru Piredda

Deretos lìberos. Url imàgine

Cunforma a sos datos de sa commissione eletorale tzentrale, petzi su 47,8% de sos russos est mòvidu conca a sos sègios. Resurtu prus chi non bassu a dae chi in su 2011 s'afluèntzia nche barigaiat su 60%. Pertzentuales galu prus bassas in Mosca (28,7%) e Pedruburgu (25,2%). Su partidu de Vladimir Putin e de Dmitry Medvedev at otènnidu su 75% de sos sègios pro more de unu sistema eletorale in parte proportzionale e in parte cun cullègios uninominales. Est in sos datos assolutos chi bidimus cantu at pèrdidu Rùssia unida in contu de cunsensos (belle 4 milliones de votos de mancu). Putin e Medvedev, però, ant àpidu pagos oriolos dae banda de sos aversàrios. Nointamen sa crisi, sos litzentziamentos in su cumpartu sanitàriu e sos corfos a su sistema iscolàsticu, su Partidu comunista de Gennadij Zjuganoz perdet prus 5,5 milliones de votos, belle segudadu dae su natzionalista Vladimir Žirinovskij. In s'ìnteri su poderiu de acuistu de sos salàrios sighit a menguare annuntziende unu perìodu cun paga istabilidade.

Casteddu-Atalanta 3-0 | Sa Crònaca

de Lisandru Beccu

In sa die de sas polèmicas de sos Sconvolts contra a Storari, su Casteddu a s'Atalanta nde li faghet tres. A borta de die in sas tribunas de su Sant'Elia est cumpartu unu fògiu chi criticaiat su cumportamentu de s'estremu defensore ruju-biaitu in sas ùrtimas partidas. «...cussu mertzenàriu de Marco Storari non devet prus giogare cun sa fasca de capitanu...» - naraiat su documentu firmadu dae sa tifoseria organizada de sos Sconvolts. Ma colemus·nche a sa crònaca de giogu.

Prèmiu Wagner a Pintore e a Beccu

de Mamaliu Pibesa

Chenàbura sero, in s'àula magna de su Cunsòrtziu universitàriu de Nùgoro b'at àpidu un'acontèssida de importu mannu: sa cunsigna de su Prèmiu Max Leopold Wagner, riservadu a sos laureados cun tesi in sardu o de linguìstica sarda.

Arst, custu sero isciòperu de bator oras

de Lisandru Beccu

Deretos Gianf84

Custu sero a sas ses at a cumintzare s'isciòperu de bator oras chi at a interessare sos traballadores de s'Arst. Pro seguru, duncas, at a èssere prevìdidu carchi istorbu pro chie at a impreare sos trasportos pùblicos regionales.

Ant a leare parte a sa mobilitatzione, finas a sas deghe de custu sero, sas segreterias de Filt Cgil, Uiltrasporti e Ugl Trasporti. Sas resones de sa protesta sunt mescamente duas: su rinnovu de sos mezos chi in mèdia tenent pagu prus o mancu 20 annos e su cuntratu integrativu iscadidu dae 15 annos.

Logìstica, operaju Usb mortu dae unu camionista durante unu pichetàgiu

de Màuru Piredda

Deretos Usb. Url imàgine

Est acontessidu eris a oras de mesu note. Abdesselem el Danaf, operaju egitzianu de 53 annos e babbu de chimbe fìgios, fiat pichetende sas intradas de sa Seam, azienda de su setore logìsticu in Emilia Romagna. Nche fiat in dae in antis de sos cantzellos in pare cun sos collegas suos de s'Unione sindacale de base. Unu camionista italianu, cun s'intentu de fortzare su pichetu, l'at mortu cun sa manovra de su mezu suo. Su sindacadu de base, semper in sa die de eris, aiat convocadu sos traballadores a un'assemblea pro chistionare de s'assuntzione de sos precàrios a tempus determinadu. «Cara a su cumportamentu de s'azienda – leghimus in su comunicadu Usb chi comintzat cun unu “Ochie·nos totu cantos” – sos traballadores chi fiant abarrados in su presìdiu ant comintzadu s'isciòperu. Est tando chi l'ant mortu». Pro s'organizatzione extracunfederale, «violèntzia, ricatos, minetzas, ausèntzia de deretos e de istabilidade sunt sa norma in custu setore».

Diada, 500mìgia persones in pratza in Bartzellona

de Lisandru Beccu

Deretos Albert Gea/Reuters. Url imàgine

Una marea de persones at invasu sas pratzas de Bartzellona, Llèida, Tarragona, Salt e Berga. Petzi in sa capitale de sa comunidade autònoma b'aiat prus de mesu millione de persones festende sa Diada 2016, sa festa natzionale catalana.

Bologna-Casteddu 2-1 | Sa Crònaca

de Lisandru Beccu

A pustis de su parègiu internu contra a sa Roma, su Casteddu fiat in chirca de cunfirmas, ma sos tres puntos si nche sunt andados conca a Bologna. Sos pitzocos de Donadoni, avantagiados fintzas dae sa superioridade numèrica, ant raddopiadu su puntègiu e ant sufertu in sos ùrtimos minutos. Su resurtadu però est arribadu gasi etotu.

40 annos sena tziu Barore Sassu. Brunu Agus: «Unu faru luminosu pro sa poesia sarda»

de Màuru Piredda

Sozu, Tucone, Piras e Sassu. Url imàgine

Su 10 de cabudanni de su 1976 si nche morgeit unu intre sos improvisadores prus mannos de Sardigna: tziu Barore Sassu. Banaresu, classe 1891, comintzeit a cantare in subra de sos palcos in su 1908. S'esòrdiu in bidda sua, cun Pitanu Morete, petzi pro unu refudu de tziu Gavinu Còntene, silighesu. Tziu Barore naraiat chi Còntene non cheriat andare a Bànari pro non patire sa matessi sorte de un'esatore de sas tassas chi, in cussa bidda, bengeit fertu a morte, fatu a cantzos e cotu in furru.

Tzilleris e istancos sena video-poker intre duos annos

de Lisandru Beccu

Deretos lìberos

Su presidente de su Consìgiu italianu, Matteo Rentzi, at annuntziadu una rivolutzione in contu de machineddas e vìdeo-poker. Intro de duos annos nch'ant a isparire dae tzilleris e istancos, ma fintzas dae albergos, edìcolas, ristorantes e tzentros cummertziales.

In Itàlia b'at 418mìgia machineddas lùdicas ispartzighinadas in 83mìgia locales. Trastes capatzes de generare balàngios de 3,4 milliardos de èuros pro sas càssias de s'istadu. Sa punna de su guvernu est sa de las reduire a 200mìgia, lassende·las petzi in sas salas de giogu ispetzializadas chi, pro seguru, ant a aumentare. Sa noa de su provedimentu l'at cunfirmada fintzas su suta-segretàriu de s'economia Pier Paolo Baretta, narende chi - «non b'at àere un'abolitzione totale, ma petzi una gestione prus atenta de sas salas de giogu, in manera de las pòdere controllare mègius». Paràulas chi pesant prus dudas chi non craresa, bidu chi s'interventu paret ingendradu prus subra sa regulamentatzione generale chi non pro sa dipendèntzia de chie bi giogat.

Si nch'est mortu Sarvadore Usala, unu grandu gherradore

de Màuru Piredda

Imàgine pigada dae Youtube/Presidio piazzale Trento Cagliari

S'est rèndidu custu merie in s'ospidale Marinu de Casteddu Sarvadore Usala, grandu gherradore pro sos deretos de sos malàidos de Sla. Usala, in sos annos, at conduidu gherras contra a sas istitutziones crompende·nche a isciòperos de su fàmene, de su sidis e a àteras formas estremas de protesta. Prontu a «iscadenare s'inferru» (fràsia chi cumpariat in una de sas mallieddas suas de cumbata), mai fiat dispostu a fàghere unu passu a dae in segus cunforma a sas paràulas assussegadoras de sa polìtica. Si nch'est mortu chi aiat petzi 63 annos. Ma sa batalla sua at a sighire fintzas a sa vitòria, comente naraiat una persone chi cumpariat in un'àtera malliedda sua.

Bayer proat a si comporare a Monsanto

de Lisandru Beccu

S'oferta est de 65 milliardos, pagu prus o mancu 127,50 dollaros pro cada atzione. L'at comunicadu custa note su responsàbile de sa comunicatzione de su cunsòrtziu de Leverkusen. S'ùrtima oferta fiat firma a 125 dollaros pro atzione. Fintzas s'azienda americana at cunfirmadu sas tratativa e narat: «amus retzidu s'oferta e como l'amus a valutare».

Sìria: bator atentados cun prus de 38 mortos

de Lisandru Beccu

Deretos Reuters. Url imàgine

S'Isis at rivendicadu sos atentados de eris in Sìria. Tres esplosiones sunt acontèssidas in sas àreas controlladas dae s'esèrtzitu guvernativu e una in territòriu curdu. Prus de 38 sos mortos, sa majoria in in sa tzitade de Tartus, a curtzu a sa base aèrea russa.

In s'ìnteri, in Tzina, sas tratativas intre Istados unidos e Rùssia sighint, ma sos duos paisos non sunt galu resèssidos a agatare un'acordu pro firmare sas armas.

Mortu Nenè, teniat 74 annos

de Lisandru Beccu

Custa note, a pustis de una maladia longa si nch'est mortu Claudio Olinto de Carvalho, connotu mègius comente Nenè.

Unu "day" nou pro nàrrere a sas fèminas cando e comente procreare

de Màuru Piredda

In inglesu, ma finamentas in s'italianu mediàticu oramai anglizadu, b'at unu tèrmine chi podet agiuare: mansplain. S'Urban dictionary, unu vocabulàriu in lìnia dedicadu a sos neologismos de sa limba de Shakespeare, nos narat chi est su gosu chi proat s'òmine cando, sende mascru e movende dae s'atinu de tènnere resone, frunit acrarimentos in manera pagu dìliga e pagu pretzisa. Est a nàrrere: «fèmina, ti agiuo a cumprèndere ite ses e ite depes fàghere in custa sotzieade». Si pigamus in cunsideru unu pdf chi agatamus in su situ internet de su ministèriu de sa Salude (mancari su ministru siat fèmina) podimus agatare un'esèmpiu de custu acostiamentu: «Sas giòvanas depent ischire chi sa "ventana fèrtile" est limitada e vulneràbile e chi sa calidade de sos ovotzitas si reduit manu manu chi si creschet, mescamente a pustis de sos 35 annos, cando divenit prus difìtzile a cuntzepire unu pitzinnu». Su pdf est tituladu "Pranu natzionale pro sa fertilidade".