 |
| Tenerife 1977: su momentu de s'imbudada - Deretos laopinion.es |
Ìsulas Canàrias, aeroportu de Los Rodeos, 27 de martzu 1977 a sas 17:06:56 oràriu tzentru-europeu. Un’aèreu americanu, Boeing 747 bolu Pan-Am 1736 fiat rodiende subra de sa pista in fatu a un’aèreu olandesu, semper unu Boeing 747, bolu Klm 4805, conca a su giassu de decollu. Ambos pilotas fiant prus chi non cumbintos chi sa pista esseret lìbera. Ma unu no ischiat de s’àteru. Su pilota olandesu, pro una malecumpresa cun sos operadores de sa turre, a cajone paret de sas trasmissiones istorbadas dae su tempus malu e dae unu limbàgiu tècnicu ambìguu penseit chi sa pista esseret bòida, si leeit su bia lìbera e nch’issendeit s’aèreu, a velotzidade màssima conca a su decollu. Ma sa pista non fiat lìbera, in dae in antis bi fiat su Pan-Am. Bi fiat sa nèula e unu muntone de fatores chi non permiteint a su pilota olandesu de istransire su corfu.
Cando nche lugheit su Pan-Am in mesu a sa pista, nche fiat giai tropu tardu pro istransire s’iscartarada. Unu disacatu bìblicu. Fogu in totue, lamieras, fumu e carenas sena vida ispainadas a chentu pre banda. Sos sucursos chi no arribeint in tempus, semper a cajone de su tempus malu, de sa nèula e de sas comunicatziones fartadas cun sa turre de controllu, fateint su restu. In summas, cun 583 mortos, est a oe su degollu aèreu prus grae in s’istòria de s’aeronàutica tzivile. Dae sa die ant incruèschidu sa normativa in contu de limbàgiu. Sa limba est petzi s’inglesu, fintzas in sos bolos locales. Pilota cun pilota, pilota cun turre, turre cun pilota como, pro sas operatziones de decollu e de aterràgiu, si devent cuncambiare sos messàgios impreende petzi unu limbàgiu istandard.
Est a nàrrere, impreende semper sas matessi frases giai fatas pro dare sos òrdines e repitende·las cada borta totu intreas pro rispòndere a sos òrdines. Turre: «Bolu IG-1281 Terranoa-Roma, prontu a su decollu?». Pilota: «Afirmativu, turre. Bolu IG-1281 Terranoa-Roma, prontu a su decollu!» o puru «Negativu, turre. Bolu IG-1281 Terranoa-Roma cun problemas tècnicos!» Turre: «Retzidu, bolu IG-1281. Imbiamus deretu sucursu. Firmos in ue seis» Pilota: «Retzidu, turre. Isetamus sucursos. Firmos in ue semus».
