de Maurìtziu Sale
A pustis de annos e annos de polèmicas chi non nche crompiant a
nudda,sa Ras at istantziadu su dinare pro sas bonìficas in sa mina de
Santu Miali, in Futei. In totu sunt barantabator milliones de èuros
postos subra de sa mesa dae sa Regione (28 dae sa giunta Pìgliaru). Ma
sa noa, mancari bona, no est custa. Sa noa est chi sos traballos de
bonìfica sunt istados afidados, cun una pròroga a sa cunventzione
iscadida (Cunventzione n. 15876/13 de su 8 de trìulas de su 2013), a sa sotziedade Igea (Delìbera de su 28 de trìulas de su 2015, n.38/20).
E inoghe, fintzas sena lu chèrrere, bi naschet una sèrie de pregontas: Igea chi fiat in licuidatzione, galu ativa est? E mescamente ite gradu de atendibilidade tenet? Ite cheret nàrrere s’espressione “linee di attività”, mentovada duas bias in sa delìbera e posta ambas bortas intre vìrgulas? At a èssere chi sas sotziedades “in house”, petzi a capitale pùblicu e domitziliadas in un’Ente pùblicu, in custu casu sa Regione, non faghet a las tocare? E chi tochet a intervènnere cun dinare pùblicu cada bia chi nche perdent sa rota, cunforma a chie b’at in su timone? Isetende rispostas istitutzionales, chirchemus de resùmere s’istòria sua. Istòria presa a funes contràrias cun s’istòria de sas minas in Sardigna.
 |
| Deretos Beni comuni manciano URL imàgine |
E inoghe, fintzas sena lu chèrrere, bi naschet una sèrie de pregontas: Igea chi fiat in licuidatzione, galu ativa est? E mescamente ite gradu de atendibilidade tenet? Ite cheret nàrrere s’espressione “linee di attività”, mentovada duas bias in sa delìbera e posta ambas bortas intre vìrgulas? At a èssere chi sas sotziedades “in house”, petzi a capitale pùblicu e domitziliadas in un’Ente pùblicu, in custu casu sa Regione, non faghet a las tocare? E chi tochet a intervènnere cun dinare pùblicu cada bia chi nche perdent sa rota, cunforma a chie b’at in su timone? Isetende rispostas istitutzionales, chirchemus de resùmere s’istòria sua. Istòria presa a funes contràrias cun s’istòria de sas minas in Sardigna.
Est nàschida in su 1986 cun unu sòtziu ùnicu, pròpiu sa Regione e cun s'iscopu de controllare s'atividade minerària in Sardigna. In antis suo e cun sos matessi còmpitos bi fiat s'Ente Mineràriu Sardu (Emsa) nàschidu in su 1968 a segus de sa mèngua in sos materiales estrativos e duncas fintzas cun còmpitos de vigilàntzia e de riprìstinu ambientale. A pustis de sa lege regionale n. 33/1998 chi nch'at cantzelladu s'Emsa ponende·la in licuidatzione, s'assessoradu cumpetente, su de s'indùstria nch'aiat individuadu s'Igea comente sostitutu. In su 1999 s'Igea nche collit a intro àteras sotziedades mineràrias chi nch'aiant acabbadu s'atividade issoro (Bariosarda S.p.A., Miniere Iglesiente S.p.A. e Piombo Zincifera Sarda S.p.A. e a pustis, in su 200, sa Rimisa S.p.A., azienda minerària chi aiat traballadu in sa mina de Sos Enatos in Lùvula. Mina custa, cara meda a Juanne Frantziscu Pintore nda).
In su mese de ghennàrgiu de su 2014 sa Regione at istituidu sa Arbam, un'agentzia regionale semper pro sa vigilàntzia e sas bonìficas de sas minas derrutas e abbandonadas. In su mese de maju de su matessi annu s'Igea est posta in licuidatzione (Delìbera de su 13 de maju de su 2014,n. 17/19). S’Igea est intrada duncas in una fase de sonnu programmadu, de coma farmacològicu ca non fiat prus a tretu de pòdere operare. Su 15 de trìulas de su 2014 ses traballadores de s'Igea si sunt presos a cadena cara a sa Regione pro protesta contra a sa serrada e pro reclamare sos istipèndios arretrados de 270 operajos. Su 27 de su mese de santandria, 30 fèminas ant ocupadu sa galleria de villa Marini in Monteponi, pedende non sos istipèndios ebbia, ma fintzas chi torrarent a cumintzare sas atividades de bonìfica cun unu pranu regionale nou e dislindadu.
Su restu est istòria reghente.
S’opinione pùblica però impuntzat finas cun àteras pregontas. A ite sa Regione diat dèvere pagare cun dinare pùblicu, “furende·bi·nche·lu” a àteras atividades de crèschida, sos dannos cajonados dae sos privados? E de sa Sardinia gold mining famada, ite si nd'at costadu? De custa sotziedade, chi bantaiat comente presidente fintzas unu Presidente regionale(Ugo Cappellacci), non s'ischit prus nudda. Foras de unu nùmene tristu e iscurigosu nessi cantu a sos dannos chi at fatu, siat econòmicos, siat ambientales, non b’abarrat àteru. A at a pagare?
Frantziscu Pìgliaru in unu vìdeu publicadu in su situ de sa Ras nos est partu animosu e nos at asseguradu chi sa Regione at a ricùrrere a sa Lege. Como - e nch’arribamus a sa pregonta finale - cun totu sas connessiones e sos lìmites chi pertocant unu sistema democràticu cun partzidura de sos poderios che a su nostru, in Sardigna sa Lege no est issu?
O cosa in caminu nos nch'amus pèrdidu?
