24/08/15

Èssere o merèssere?

de Maurìtziu Sale


Su mese de freàrgiu b'at essidu un'artìculu de importu in su Washington Post. Unu sondàgiu chi pertocat su mundu de sa letura e de sos letores. Movet dae una pregonta bastante elementare: sos nativos digitales, diant èssere sos chi sunt nàschidos cando su mundu fiat giai dominadu dae totu sas ainas tecnològicas de oe, (telefoneddos, tauleddas, portàtiles de cada genia), comente preferint a lèghere, in su pabiru o in sos mèdios digitales? Su chi nch'est essidu a campu contraighet cale si siat aspetativa.

Sos giòvanos preferint su pabiru, sos libros imprentados, sos giornales e sas rivistas ammaniados cun su mètodu prus antigu de su mundu. Li tirant a sas pàginas chi si ingrussant cun su tempus, a sas mantzas de cafè o de ògiu chi, finas sena lu chèrrere, nos nch'agatamus subra de sa coberta. Li tirant a sos messàgios iscritos a pinna, a sas glossas in costàgios, agiuntas prus pro comunicare chi non pro ammentare.

At a èssere nostalgia, ma b'at ite torrare alenu, b'at ite gosare si pensamus chi oe sas librerias sunt tanchende, sos editores sunt in suferèntzia e mescamente sas iscolas non bi reventint a mantènnere su passu cun s'evolutzione digitale de sos iscolanos. Evolutzione chi a dolu mannu non semper est sinònimu de crèschida. E pro cussu non b’at meda ite festare.

In tantu ca sos sondàgios, giai s’ischit, lassant su tempus comente l’ant connotu e a bias sunt fartosos pro non nàrrere tramperis. S’artìculu de su Post mentovat difatis una chirca fata in sas librerias universitàrias. Diat èssere comente a s’isetare una majoria de “Nono, non m’agradat!” intrende a logu de istàdiu, in die de domìniga a li pregontare a sa gente si est o mancu amantiosa de su fùbalu.

Su problema difatis est un’àteru e no est su sèberu intre pabiru o digitale, su problema mannu est intre lèghere o non lèghere, a dolu mannu. Fintzas in famìlia, pro nàrrere, si tendet semper de prus a chistionare de cosas cuncretas, de resones pràticas e econòmicas. Mamas e babbos semper prus oriolados pro orientare sos fìgios a sèberos seguros e chi rendant. Chi allegant de dinare chi mènguat o chi mancat, de traballu chi non s'agatat e duncas de iscolas e de libros chi non servint belle a nudda. A su nessi non servint pro nche barigare s'esistèntzia moderna. 

Su chi ispantat no est duncas su resurtadu o sa genia de custu sondàgiu. S’ispantu est chi oe, semper prus a s'ispissu, intendimus sos pitzinnos narende cosas che a custa: «Ma si a coa traballu non bi nd'at, tando ite sensu b’at a sighire a andare a iscola o a lèghere libros?»

Est unu pensamentu orrorosu chi nche destruit su cuntzetu matessi de cultura e de connoschèntzia, chi nche torrat a nudda su valore de su pensamentu pro li lassare su logu a s'atzione. In custu dùbiu nch’est totu sa chistione. Fintzas si paret ispresu dae su cuntestu de s'artìculu chi semus mentovende, finas si paret chi non tèngiat perunu ligàmene, su criu nch'est pròpiu inoghe e impuntzat a àteras pregontas de importu. Ite est s'atzione sena pensamentu? E s'essèntzia de s'òmine est destinada a isparèssere? Ca, siat craru, si no esistimus cun sa cussèntzia non bi semus mancu cun sa carena.

Èssere o merèssere de èssere, duncas? Dilemas chi mancu su mègius Amletu.