 |
| Deretos Alberto Cristofari, A3/Contrasto. Url imàgine |
Si nch'est mortu eris sero Mario
Dondero, grandu fotògrafu, partigianu e òmine de gabbale. Teniat 87
annos e sos ùrtimos sèighi si los at colados gherrende contra a unu
male chi non lassat apellu. Una luta fitiana giuta comente s'at giutu
totu su restu de sa vida: semper in prima lìnia. A minore, ca a sèighi
annos unu est galu minore, mesches in logu e in tempus de gherra, movet
conca a Milanu in chirca de mègius sorte. Non teniat ne arte ne impreu.
Petzi una màchina fotogràfica e una bèrtula càrriga de talentu,
gioventude e gana meda. Gana de màndigu. Fàmene. E gasi si nch'agateit a
unu prontu in sa Val d'Ossola. Partigianu cun sa Brigada Cesare
Battisti.
A fotografare sa gherra, sa morte, su dolore. Ma finas
s'amighèntzia, sos ideales sas oras fitianas in pare cun sos cumpàngios
de tando. Si nch'est fatu a mannu gherrende e ponende in negativu sas
acontèssidas malassortadas a nuscu de pùrvura, in antis de nche cròmpere
a Parigi in ue su mestieri suo at leadu forma. Foto-giornalista. Mancu
esistiat tando un'arte che a cussa. L'aiat imbentada issu collaborende
cun testadas istràngias comente a Le Monde e Le Nouvel Observateur. Ma fintzas cun l'Unità, cando fiat galu l'Unità.
In Sardigna at lassadu prus de un'ammentu in pare cun Pablo Volta àteru
fotògrafu de prudone. In pare ant tèssidu unu bìculu de istòria sarda,
in sos annos chimbanta, fotografende mescamente sas pessones.
Òmines e fèminas servados pro semper dae s'ogru artifitziale de sa Leica,
sa màchina chi ambos duos costumaiant a impreare. Mamujada, Orgòsolo,
Durgali, sa Baronia, sas lollas campidanesas e fintzas sas tzitades de
Casteddu, Tàtari e Nùgoro. Sos ùrtimos faeddos suos, in Sardigna, bi los
lasseit a sas pàginas de La Nuova Sardegna. In ocasione de sa ressinna
fotogràfica Camera con vista, ammaniada in Casteddu dae sa Rai, in sos ùrtimos annos de su 1980, nargeit: «Devet
abarrare prus chi non craru chi pro mene su de fotografare no est
istadu mai s'interessu primàrgiu. Galu oe non penso de èssere unu
fotògrafu. A mie sas fotografias m'important comente puntu de unione
intre sos raportos umanos. O comente testimonia de sas acontèssidas. No
est chi a mie sas pessones m'importent pro las fotografare, a mie
m'interessant ca esistint!»
