13/12/15

S'Europa intre sa crisi econòmica e sa crèschida de is fortzas radicales. Neghe de is polìticos noos?

de Màuru Piredda

Deretos lìberos, Url imàgine


"Christmas polls", est a nàrrere "sondàgios de nadale". Est custu su tìtulu de una chirca reghente ammaniada dae sa banca Credit Suisse in contu de ligàmenes intre preferèntzias de votu e cuntestu econòmicu. Nudda de nou su chi essit a campu. Is resurtos, difatis, rapresentant sa crèschida de is "partidos radicales" in is momentos de crisi econòmica e sotziale funduda. No agatamus a sa segura una distintzione intre radicalismu progressivu e radicalismu reatzionàriu. Ma datos eja, postos in is asses cartesianos.


In s'orizontale agatamus su tassu de disocupatzione giovanile. In su verticale s'intentzione de votu in Germània, Olanda, Rennu unidu, Isvètzia, Finlàndia, Frantza, Portugallu, Itàlia, Ispànnia e Grètzia. Bidimus tando chi cun sa crèschida de sa disocupatzione creschet sa pertzentuale de cunsensos pro is partidos "antisistema". Syriza in Grètzia e Podemos in s'istadu ispanniolu abarrant is fortzas chi registrant sa pertzentuale prus manna. 

Syriza a banda (in Grètzia is eletziones nche sunt coladas dae tres meses), non paret chi Credit suisse ammustret timòrias pro su chi pertocat sa Frantza e s'Ispànnia. «Ddoe at arriscos in ambos eventos - ant acraridu is analistas de sa banca elvètica - ma pensamus chi siant minores». A dae chi est sa boghe de una banca a faeddare, is analistas ischint chi is rapresentantes polìticos de is meres de s'economia e de sa finàntzia non si podent permìtere, deretu, una furriada reatzionària (cheret chi no apant alternativas), duncas sa cunfiàntzia in su Fronte republicanu contra a su Fronte natzionale ddoe est totu canta.

In su matessi tempus ischint chi sa manca de Podemos a su màssimu suo nch'est cròmpida in is meses colados e, mancu a ddu nàrrere, at comintzadu a minimare cun sa "proa de su noe" de su guvernu Syriza. E cun s'impossibilidade de disafiare finas a fundu "is istitutziones", sa Tròika. Ma àteros elementos mentovados sunt «is megioros de s'economia europea» e sa crèschida de Ciutadanos.

De mùtria diferente s'editoriale odiernu de Ernesto Galli Della Loggia, in su Corriere. Pro issu sa bìnchida eventuale «de Hollande, de Sarkozy o de ambos» in is amministrativas no at a èssere una vitòria. In s'anàlisi sua a s'Europa mancat un elementu ritènnidu de importu: is istatistas. «S'Europa- narat - tenet is majores polìticos prus metzanos de semper, seletzionados dae su nudda, si non dae s'ubbidièntzia, e cun su màndigu addescadu»

Sa pregonta, e cale si siat letore ddi podet dare una risposta, naschet duncas a sa sola: est una crisi de sa classe polìtica noa chi no ischit pigare a codditos su trùbulu econòmicu, o est una crisi istruturale e non ddoe at polìticu, betzu o giòvanu chi siat, chi potzat presentare una proposta de essida?