11/03/18

Eletziones, galu buera a pustis de una chida

de Màuru Piredda


A una chida dae sas eletziones polìticas petzi su nùmeru de sos iscrannos conchistados connoschimus: 260 e 135 (Càmera e Senadu) su tzentru-dereta; 221 e 112 su M5S; 112 e 57 su tzentru-manca; 14 e 4 Liberi e Uguali. E sigomente, pro nche cròmpere a una majoria, bi nde diant chèrrere 316 e 161 in sos duos ramos rispetivos de su Parlamentu, cara a unu busìllibu nche semus. Sos eletos si sunt registrados e como los ant a dèvere proclamare in sa prima setziada. Ant a elèghere fintzas sa segunda e sa de tres càrrigas de s'Istadu, ma est sa formatzione de su guvernu chi ispantat polìticos, analistas e finamentas tzitadinos. Ite podet nàrrere Mattarella, dae su Quirinale? Su chi at naradu s'8 de martzu: «responsabilidade» e «interessu generale de su paisu».


Cuntzetos astratos? Cuntzetos cumpartzidos dae Berlusconi e dae Di Maio, ma pro seguru pagu serentes a sa realidade e a su disafiu fitianu intre sas partes polìticas. Finamentas cando paret chi calicunu isterrat pontes: «Apo semper naradu chi cun totu cantos apo a faeddare», gosi sa ghia de sos pentisteddados. Ma cantu diat cumbènnere a sas fortzas polìticas a si ghetare a pare pro fraigare una majoria de guvernu? Fàtzile a pensare a sos partidos analizende puntos de fortza, de debilesa, oportunidades e minetzas (sa màdrighe Swot famada). Prus pagu fàtzile a los bìdere seguros conca a unu disinnu.

Pro torrare a su cuntzetu de «responsabilidade», Di Maio sa filosofia sua giai acrarida l'at: «Si torraremus a votare nudda de pèrdere diamus àere. Sos partidos irresponsàbiles emmo». Duncas, ite cheret su M5S? Unu guvernu de minoria cun su sustegnu de sos àteros o unu fogu de làddara chi brujet a lenu sos aversàrios conca a unu possìbile 40% in una cramada noa? Sa matessi cosa la diat chèrrere fàghere Salvini: «Amus a pedire sustegnu a su programma nostru sena perunu acordu cun sos partidos». Una cambiale in biancu, duncas. Su tantu de pòdere nàrrere, a pustis: «Nois amus bìnchidu e non nos ant lassadu guvernare». Ma sa Lega nch'est in intro de una coalitzione, e duncas podent èssere contos male fatos.

E su Pd? At a fàghere che a su Psoe - chi at garantidu sa nàschida de unu guvernu Pp a pustis de duas eletziones - in Ispagna? Su M5s no est su Pp, e Renzi no est Pedro Sánchez, duncas sos parallelismos cherent istèrridos a bellu a bellu. Ma est un'ipòtesi matemàtica, custa. E polìtica, podet dare, si miramus a sas intragnas tàticas de unu partidu chi at pigadu surra manna e chi, duncas, diat chèrrere recuperare su chi nch’at pèrdidu in caminu. Finamentas ca, a su chi narat s'istitutu Demopolis, su 18% de sos chi aiant votadu Pd chimbe annos a como, at preferidu a votare a Di Maio. Andrea Orlando, ministru cun Letta e Gentiloni, at naradu chi su bonu de su grupu dirigente (su 90%), non cheret custa alleàntzia. Possibilistas sos guvernadores regionales Sergio Chiamparino (Piemonte) e Michele Emiliano (Pùllia).

Torrende a su connotu, sas majorias las faghet su Parlamentu, e «cada membru», in cue, nât chi «rapresentat sa natzione» (art. 67 de sa Costitutzione). E in cue amus a iscumproare su sentidu issoro in contu de interessos e responsabilidades.