17/05/16

In sa die mundiale contra a s’omofobia, una lectio magistralis de Mattarella

de Maurìtziu Sale

Deretos urbanpost  URL imàgine

Paret comente chi nch’apat coladu sèculos, millènnios. Paret chi siamus chistionende de su Triàssicu cando ammentamus sa prima bia chi ant tzelebradu sa die internatzionale contra a s’omofobia. Como, si non bastaret, fintzas die contra a sa bifobia e transfobia.  E imbetzes nch’at coladu petzi dòighi annos. Fiat su 17 de maju de su 2004 cando  Louis Georges Tin, curadore de su Dictionnaire de l'homophobie, at imbentadu sa ricurrèntzia.

Balet su tantu de sutalineare chi tando, in su 2004, nch’aiat coladu batòrdighi annos ebbia dae cando s’omosessualidade fiat galu cunsiderada una patologia mentale, in prus chi non una deviàntzia o, peus, unu disonore pro su gènere umanu. Fiat su 17 de maju de su 1990 e s’Organizatzione mundiale de sa Salude aiat publicadu s’elencu nou de sas maladias ligadas a sa psiche, elencu in ue s’omosessualidade non bi fiat prus.  Àteros tempos? E in ue nche diat èssere sa diferèntzia cunforma a sos chi semus bivende galu oe, de tempos?

Si oe Mattarella est dèvidu galu intervènnere, a corfos de Costitutzione, pro acrarire su sentidu de custa die nòdida e sas resones chi l’ant ingendrada? Si  at impuntzadu a su rispetu, a sa tolleràntzia, a su cunsideru comente chi esseret cara a una classe de sas iscolas primàrias? Si at dèvidu ammentare torra sos deretos, su presidente e sa particularidade issoro, cando si chistionat de sa vida de cada pessone subra de custu praneta afrigidu? 

Ca at acraridu, afortende·las, sas diferèntzias intre deretu tzivile e deretu sotziale. At  invitadu s’audìtziu a non sighire cun sa trampa cuntemporànea chi contraponet  sa crèschida de sos deretos tziviles  a sa mèngua de sos deretos sotziales, comente chi sa crèschida a un'ala cajonet sa mèngua a s’àtera.  At ammentadu s’orìgine de sos deretos sotziales e su ligàmene istrintu cun su sotzialismu. At decraradu chi sos deretos tziviles sunt sos deretos de sa pessone, sunt individuales ma universales. E chi sos deretos sotziales imbetzes protzedent dae una filosofia polìtica, sa sotzialista e chi non tenent peruna punna de universalidade, ma sa de sa defensa de una classe sotziale e non de cada pessone sìngula.

B’at ite meledare meda si unu presidente devet intervènnere galu pro acrarire su sentidu de una festa che a sa de oe. In Itàlia sunt medas sas fortzas polìticas in campu. E unas cantas, pro su tenore dialèticu issoro, pro su degradu in contu de sentidu, nos nche torrant pròpiu a sa sumana chi fìamus mentovende pagora. Su Triàssicu. O barda.