 |
| Imàgine pigada dae www.kiezdeutsch.de |
Sa chistione linguìstica nch'est in
intro de sa dibata subra de s'immigratzione in Germània. Unas cantas dies a oe John McWhorter, professore de sa Columbia University, at iscritu un'artìculu in sa rivista The Atlantic, subra de s'evolutzione linguìstica in Europa. A su chi narat s'acadèmicu americanu,
is fìgios de is immigrados no ant a faeddare sa limba istandard de su
paisu chi ddos at allogados. Pro nàrrere «cras ando a su tzìnema» - custu est s'esèmpiu de McWhorter - no ant a impreare sa fràsia «morgen gehe ich ins Kino», ma, a sa segura, «morgen ich geh Kino», ponende su sugetu a dae in antis de su verbu e toddende·nche sa prepositzione «ins» («a su»).
At a èssere finamentas pro parare su pee a su Kiezdeutsch, a custa
forma noa de su tedescu, chi in Germània ant assumidu 8mìgia e 500
insegnantes de limba pro is pipios de is amparados chi fuent dae s'oriente
mesanu e dae s'Àfrica setentrionale.
Paret chi siant pagu prus o mancu 200mìgia is piseddos chi ant a leare parte de su sistema iscolàsticu pro s'annu imbeniente. Pro custu ant fatu 8264 classes noas. Ma, a dae chi
in su 2015 ddoe at arribadu àteros 325mìgia pitzinnos, ddoe at chie narat chi ddoe at a ocùrrere nessi àteros 20mìgia dotzentes. «Is iscolas nostras - at naradu sa responsàbile de su setore educativu Brunhild Kurth a su giornale Die welt -
pro sa prima bia sunt cara a custa situatzione, ma tocat a cumprèndere
chi si custa oe est un'emergèntzia in su venidore at a èssere sa norma».
Ma
sa limba tedesca at a èssere finamentas un'aina veicolare in is manos
de is pitzocos istràngios. In Berlinu bator museos nch'ant ammaniadu unos cantos progetos pro s'annestru de sas ghias turìsticas. Progetos indiritzados a is
immigrados acudidos dae s'Iraq e dae sa Sìria. Sa punna est sa de fàghere
connoschere, a àteros immigrados, s'istòria tedesca e is òperas
artìsticas costoidas in is museos. Òperas chi ammustrant is iscàmbios culturales acadèssidos
in is sèculos colados intre is tres religiones monoteistas. «In medas si sunt ispantados - at naradu s'architetu sirianu Zoya Masoud - a
pustis de àere bidu sa richesa de is repertos islàmicos. Est galana a
beru s'idea chi agatent sa cultura issoro inoghe, in Berlinu».
