16/09/15

Sìndrome de Aladinu. Ludopatia in su de tres millènnios

de Maurìtziu Sale



Si narat Marco Sala, tenet 56 annos, laureadu in economia in sa Bocconi, amministradore de sa Igt Pic. Non totus ischint chie est issu o sa dita chi rapresentat, belle nemos forsis, ma tenet subra de sas palas una responsabilidade manna fintzas si indireta. Peruna curpa, siat craru. Perunu ònere personale e peruna violatzione de còdighe, natzionale o internatzionale. Petzi, forsis, una responsabilidade morale. Forsis. Amministrat un'impresa de gabbale, un'etzellèntzia in contu de ocupatzione e de profetu, comente a medas in su mundu capitalista, ma a dolu mannu presa a funes contràrias cun una de sas patologias prus orrorosas de su de tres millènnios.

Maladia chi pro efetu de sa globalizatzione est isparghinende·si pagu prus o mancu in totue. Finas In Sardigna. Male chi non connoschet galu terapia, a su nessi non cun resurtados parìviles a sa crèschida sua o bonos a lu cuntrastare. Sena duda lu podimus duncas classificare intre sos males incuràbiles. Ma totu custu non pertocat sa cussèntzia de Marco Sala o su traballu suo. No apartenet a sas mansiones suas. Issu devet gestire petzi s'atividade e ghiare·la conca a su profetu. Pighende acordos cun sos guvernos peri totu su pianeta. E in pare cun sos guvernantes disinnat e programat su venidore de mìgias e mìgias de pessones. E lu faghet prus chi non bene su traballu suo a dae chi sa Igt Pic at faturadu in su 2014 prus de 12 milliardos de dòllaros americanos in totu su mundu.

Agigu de nùmeros, in antis de torrare a su malannu. Sa Igt balet, a su 2014, 350 milliardos de dòllaros e istimat de nche cròmpere, in su 2018, a 500. Dae su 2008 a oe at investidu 300 milliones de dòllaros a s'annu pro sa chirca e sa crèschida, 6 milliardos e mesu los at gastados pro achirire sa International Game Technology dae sa Gtech connota in logu nostru ca finas a su 2008 fiat suta s'amparu de Lottomatica. Contat 13mìgia dipendentes e su faturadu est partzidu su 44% in su nordamèrica, su 38% in Itàlia e su 18% chi abarrat, in àteros paisos. Sas fontes dae ue ingendrat su faturadu sunt a su 46% sas machineddas eletrònicas (su bonu dae su giogu prus atrividu: su poker).

Su 38% benit dae sas loterias, su 4% dae servìtzios cummertziales genèricos, su 9% dae sos gioghitos interativos in lìnia e su 3% dae sas iscummissas ligadas a s'isport. Nùmeros ispantosos, faina de profetu, una potèntzia econòmica illacanada. A tretu chi, in su 2008, si nch'esseit dae sa "Bursa" tropu minore de Milanu pro intraret a sa de "Wall Street". Operatzione disconnota finas a tando in Itàlia. Ca nemos aiat mai tentu s'atza de lassare sa "Pratza de sos afares" in chirca de àteru. Non su Grupu Ferretti, pro nàrrere, e nemmancu Fiat. Igt Pic est unu colossu. Su prus mannu de su mundu. Non b'at male pro un'azienda chi non produet nudda. Petzi bisos e ammuntadores.

E nche torramus duncas a su male. Unos cantos iscientziados a printzìpiu de su millènniu, in una cunferèntzia in sa tzitade de Dallas (Iua) l'ant batijadu "Sìndrome de Aladinu". Dae su nùmene de su personàgiu famadu de "Sas milli e una notes". Paristòria orientale ambientada in Baghdad cando fiat galu Baghdad. Issu, Aladinu, bisaiat sa richesa e tando grataiat una làmpada de otone dae ue nch'essiat una criadura onnipotente chi li realizaiat totu sos disìgios. Sos espertos ant seberadu custu nùmene, leende·nche s'idea dae su giogu prus giogadu a livellu mundiale: sa "Loteria istantànea", mègius connota comente su "Grata e Binche". E su male est difusu, orrorosu, reale. In totue.

Mìgias e mìgias de èuros isparessent cada die in intro a sa buca famida de sas machineddas o a intro de carchi calàsciu sena fundu. Bastat a intrare in cale si siat tzilleri o istancu, finas in Sardigna, e est a raru sa bia chi calicunu non còmporet unu billete o non si nche colet s'ora cun sa bentre apogiada a una machinedda in chirca de mègius sorte. Sorte chi li fùrriat belle semper sas palas. Dinare fulliadu. A bias bogadu a sas famìlias, a sos minores. A su màndigu. A s'iscola. A sa salude.

«In prus est una maladia chi creschet a manera inversa cunforma a sa disponibilidade econòmica.
- narant Renzo Carli e Rosa Maria Paniccia, in su libru "Analisi della domanda. Teoria e tecnica dell'intervento in psicologia clinica", èditu dae Il Mulino in su 2004 - Chie s'ismalaidat, prus pagu dinare tenet, prus a fundu nche ruet in sa trampa de su giogu. Ca non bi reventit a l'arrimare. A su dinare non bi pensat, mancu cando nche lu binchet. Pensat petzi a s'atrivida. Semper de prus. Semper peus.

Finas a cando sa conca rispondet petzi a sa cramada de su giogu. Non b'esistit prus afetos, prus famìlia, prus traballu. Prus nudda. Una derrota. E sa cosa peus est chi sos chi nche ruent non bi resessent mai a sanare. Nois podimus petzi abrandare su male, agiudende·los a si nch'istesiare, ma issu at a èssere semper in cue. Cuadu in palas de sa prima machinedda o de su primu billete a disponimentu»
. B'at ite meledare si si pensat chi sos guvernos, sos istados apògiant e isfrutant custas atividades perigulosas. Cunsignende·lis sa patente de legitimidade cun s'iscusa, prus chi non banale e a bias imboligosa, de sa regulamentatzione cun lege.
B'at ite s'ispantare e ispera non si nde bidet. In neddue. Peri totu su mundu.